Wydawca treści Wydawca treści

Lasy regionu

Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych w Pile znajduje się na pograniczu województw wielkopolskiego i zachodniopomorskiego, w przybliżeniu obejmuje obszar dawnego województwa pilskiego. Obejmuje zasięgiem obszar na pograniczu dwóch krain geograficznych: Niziny Wielkopolskiej i Pojezierza Pomorskiego. Obie te krainy przedzielone są Pradoliną Toruńsko-Eberswaldzką, którą płynie Noteć.

Rzeźba terenu ukształtowana została przed około 12 tysiącami lat pod wpływem działania lądolodu zlodowacenia bałtyckiego. Efektem działalności lodowca są m.in. ciągi moren czołowych w okolicach Czarnkowa i Chodzieży, rozległe pola sandrowe Równiny Wałeckiej i Pojezierza Krajeńskiego, formacje piasków wydmowych na terenie Puszczy Noteckiej, głębokie doliny rzeczne - pradolina Noteci, dolina Gwdy, ponad 440 jezior, w tym największe – o powierzchni 877 ha i głębokości 41 m Jezioro Bytyń. Na 84 % powierzchni przeważają typy rzeźby nizinnej: równinny, równinno-falisty i falisty. Najniżej położony punkt znajduje się zaledwie na wysokości 27,3 m n.p.m (dolina Noteci koło Krzyża). Najwyższy punkt to wierzchołek Brzuchowej Góry koło Krzywej Wsi na terenie Nadleśnictwa Lipka – 207,8 m nad poziomem morza.

Lasy zajmują 42,4 % powierzchni regionu, w niektórych gminach lesistość przekracza nawet 70 %, przy średniej lesistości krajowej 29,2 %. Przeciętny wiek drzewostanów RDLP w Pile wynosi 56 lat, drzewostany młodszych klas wieku (I i II klasa wieku) zajmują 29,32 % ogólnej powierzchni leśnej,  zasobność  około 87,2 mln m3, średni zapas - 263 m3/ha, średnio rocznie przyrasta 13,9 metra sześć. na hektar.
Siedliska borowe zajmują 77,3 % powierzchni, lasowe – 21 %, a olsy i łęgi – 1,8 %. Ze względu na przewagę siedlisk suchych i ubogich, w składzie drzewostanów dominuje sosna i modrzew, której udział wynosi 88,1 %, świerka – 0,9%,. Udział drzew liściastych wynosi tylko 11,0 % , w tym dębu, klona, jawora, wiązu – 4,1 %, brzozy – 2,4 %, olszy – 2,7 %, buka – 1,4 %, jesionu – 0,2%,  graba – 0,1%, topoli, osiki, wierzby – 0,1%.
Lasy RDLP w Pile charakteryzuje bogactwo fauny i flory. W rozległych kompleksach leśnych występuje wiele chronionych gatunków zwierząt i roślin. W pilskich lasach na wolności żyje ok. 80 żubrów. Powszechnie spotykanymi zwierzętami chronionymi są bobry, które rozprzestrzeniły się w rzekach. W lasach coraz częściej  można spotkać wilki. 
Na terenie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Pile największą ostoją ptaków chronionych takich jak płaskonos, cyranka oraz kania czarna i ruda jest Pradolina Noteci. Istnieje 88 stref ochronnych ptaków na powierzchni ok. 3,9 tys. ha, dzięki temu coraz częściej nad lasami spotyka się krążące bieliki, bociany czarne, rybołowy. Łącznie w lasach występuje 280 gatunków zwierząt i 150 gatunków roślin objętych ochroną prawną, z tego 6 gatunków roślin i 42 gatunki zwierząt są wpisane do polskich czerwonych ksiąg. Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków w ramach programu NATURA 2000 obejmuje 45 proc. powierzchni RDLP w Pile. W pilskich lasach ustanowiono także 6 obszarów chronionego krajobrazu obejmujących  prawie 220 tysięcy hektarów terenów wyróżniających się krajobrazowo o różnych typach ekosystemów.

Foto: Jarosław Ramucki
    

Najcenniejsze i najpiękniejsze fragmenty lasów zostały wyłączone z produkcji leśnej i objęte ochroną rezerwatową. Na gruntach RDLP w Pile znajduje się 26 rezerwatów przyrody zajmujących 3,3 tys. ha. Najcenniejsze rezerwaty to "Wielki Bytyń", "Diabli Skok", "Zielona Góra", "Dębina" i "Golcowe Bagno". Poza rezerwatami wyznaczono 354  pomniki przyrody.
Na terenie Puszczy Noteckiej istnieje największy w Polsce Leśny Kompleks Promocyjny, którego celem jest przybliżenie społeczeństwu zasad gospodarki leśnej opartej na zrównoważonym rozwoju. 
Duża lesistość, liczne jeziora, związane z nimi bogactwo krajobrazu, urozmaicony świat dzikich zwierząt i roślin oraz obfitość runa leśnego powodują, że pilskie lasy przyciągają turystów z całej Polski. 
Dla wszystkich, których interesuje życie lasu, stworzonych zostało 31 ścieżek dydaktycznych, których trasy zostały tak wytyczone, aby zwiedzający mogli podpatrzeć przyrodę i zapoznać się z niektórymi aspektami gospodarki leśnej. Przemierzając te trasy można zobaczyć najciekawsze przyrodniczo miejsca, pomniki przyrody oraz chronione gatunki roślin i zwierząt.
Do najatrakcyjniejszych ścieżek dydaktycznych znajdujących się na terenie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Pile należą: trasa biegnąca przez lasy powiatu złotowskiego, 20-kilometrowa ścieżka "Smok" wytyczona w Nadleśnictwie Kaczory oraz znajdująca się w Dolinie Pięciu Rzek trasa na terenie Nadleśnictwa Okonek.
Na obszarze RDLP w Pile istnieją także piękne krajobrazowo trasy kajakowe na Rurzycy, Piławie, Dobrzycy, Głomii i Gwdzie. Dla turystów zmotoryzowanych utworzono sieć pól biwakowych, parkingów leśnych i miejsc postoju pojazdów. Występowanie wielu gatunków zwierząt łownych powoduje, że tereny te są bardzo atrakcyjne dla myśliwych.
Pilscy leśnicy zapraszają do lasu, gdzie na wszystkich czeka jeszcze wiele niezbadanych tajemnic przyrody, przepiękne widoki oraz czyste nieskażone środowisko.

 


Polecane artykuły Polecane artykuły

Powrót

Ochrona lasu

Ochrona lasu

Ochrona lasu jest dziedziną nauki wykorzystującą praktyczną wiedzę leśną o sposobach, środkach i czynnościach mających na celu zapewnienie lasom bezpieczeństwa i stworzenia warunków do prawidłowego wzrostu i rozwoju. Zadaniem ochrony lasu, poza dokładnym poznaniem czynników chorobotwórczych, jest badanie przyczyn powstawania chorób lasu, opracowywanie sposobów likwidacji potencjalnych źródeł chorób lasu, prowadzenie profilaktyki i terapii leśnej.

Zagrożenia dla lasu możemy podzielić na:

•    Czynniki biotyczne (np. szkodliwe owady, grzyby patogeniczne, ssaki roślinożerne);

Las jest stale zagrożony działaniem wielu szkodliwych owadów żerujących na liściach i w drewnie rosnących drzew.
Osłabione drzewa, które stały się celem ataków ze strony owadów i grzybów mogą w wyniku osłabionej odporności obumierać.
W dalszej kolejności martwe drewno jest zasiedlane przez kolejne grzyby patogeniczne i owady doprowadzające do jego uszkodzenia, co wyklucza możliwość wykorzystania takiego surowca w przemyśle.
Należy jednak pamiętać, że w lesie musi funkcjonować pewna ilość martwego drewna, które jest również miejscem rozwoju pożytecznych grzybów, owadów i mikroorganizmów, które są naszymi sprzymierzeńcami w walce o stan zdrowotny lasu.
Leśnicy tworzą miejsca, gdzie owady i grzyby mogą rozwijać się w martwym drewnie - ostoje ksylobiontów, czyli ostoje organizmów roślinnych i zwierzęcych związanych z rozkładającym się drewnem.
 Są to fragmenty drzewostanów, w których szczególnie są chronione drzewa martwe, ulegające naturalnemu procesowi rozkładu.
Zagrożenie dla lasu płynie również od znacznie większych jego mieszkańców takich jak jeleń, sarna czy dzik.
Zwierzęta te potrafią powodować bardzo poważne szkody w młodych uprawach leśnych szczególnie w okresie, gdy występuje niedobór w bazie pokarmowej, np. na przedwiośniu.
Zgryzanie pączków wierzchołkowych i osmykiwanie z kory młodych pędów przez jeleniowate, przyczynia się również do osłabienia odporności i obniżenia zdrowotności uszkodzonych drzew.
Zwierzęta doskonale wiedzą, że w pąkach i korze mogą znaleźć potrzebne im składniki pokarmowe i skrzętnie wykorzystują każdą okazję, aby uzupełnić ich braki.
Ochrona szczególnie młodych drzew przed jeleniami i sarnami jest bardzo mozolnym i długotrwałym procesem, w którym leśnicy wykorzystują różnego rodzaju środki zniechęcające zwierzęta do zgryzania młodych drzewek, jak również uniemożliwiające im wejście na teren gdzie został posadzony młody las.


   

•    Czynniki abiotyczne – ekstremalne zjawiska atmosferyczne (np. silne wiatry, śnieg, ulewne deszcze, wysokie i niskie temperatury);

Warunki atmosferyczne szczególnie te o dużym nasileniu i długotrwałym okresie oddziaływania również mogą powodować poważne straty w lesie.
Huraganowe wiatry potrafią doprowadzić do wywracania się całych połaci lasu, łamania gałęzi i drzew.
Obfite opady śniegu stanowią zagrożenia dla młodych drzewostanów, gdzie okiść śniegowa doprowadza do naginania młodych i wiotkich drzew pod ciężarem zalegającego na nich śniegu.
Wysokie i niskie temperatury niekorzystnie wpływają szczególnie na sadzonki posadzone w miejscu odnowienia lub zalesienia.
Długotrwała susza doprowadza do wysychania młodych sadzonek, a niskie temperatury przyczyniają się do ich przemarzania. 
Leśnicy nie mają możliwości wpływania na pogodę, ale mogą dostosować terminy prac hodowlanych tak, aby maksymalnie zabezpieczyć szczególnie młode pokolenie lasu przed skutkami oddziaływania czynników atmosferycznych.


•    Czynniki antropogeniczne – wywołane przez człowieka (np. pożary, zanieczyszczenia przemysłowe, zaśmiecanie lasu).

Zagrożenie dla lasu ze strony człowieka, czyli oddziaływanie antropogeniczne, może niekorzystnie wpływać na ekosystem leśny.
Może ono prowadzić do osłabienia drzewostanów, wzmożonego i masowego występowania chorób drzew i szkodliwych owadów, a nawet do ich zamierania.

Do podstawowych zagrożeń tego typu należą:

  • pożary lasu,
  • szkodnictwo leśne,
  • błędy gospodarki leśnej,

Duże monokulturowe połacie lasów iglastych położone w bezpośrednim sąsiedztwie infrastruktury drogowej i kolejowej narażone są na pożary, które stanowią jedno z największych zagrożeń dla ekosystemów leśnych.
Antropopresja również wpływa negatywnie na środowisko leśne, szczególnie w miejscach, które z powodu czynników biotycznych lub abiotycznych znacznie obniżyły jego zdrowotność.
Niekontrolowany ruch turystyczny może mieć negatywny wpływ na stan lasu, dlatego ważnym jest, aby go kanalizować poprzez wyznaczanie szlaków turystycznych, dróg udostępnionych dla ruchu pojazdów silnikowych, tworzenie legalnych pól i miejsc biwakowych, dających możliwość wypoczynku turystom przy jednoczesnej ochronie lasu.
Błędy gospodarki leśnej, to efekt niewłaściwego gospodarowania przez człowieka powodujący np. zakłócenie stosunków wodnych w ekosystemach leśnych, doprowadzanie do działania czynników erozyjnych na stromych zboczach i skarpach, błędy przy doborze odpowiednich gatunków drzew dla danego siedliska w procesie odnawiania lasu.   
Leśnicy muszą zachować szczególną czujność w dbałości o stan zdrowotny lasu.
Przeoczenie najmniejszych objawów mogących wskazywać na powstawanie zagrożeń, może nieść za sobą długotrwałe i nieodwracalne konsekwencje dla ekosystemów leśnych.
 

Czynniki biotyczne:


owady


zwierzęta

osmykiwanie młodych drzewek przez jeleniowate

***

Czynniki abiotyczne:


wiatrołomy

***

Czynniki antropogeniczne:


pożary lasu


zaśmiecanie lasu